- Gegevens
- Geschreven door Inez van der Linden
INTERVIEW 'Brood? Doe mij maar Bach'
'Ik ben er weer bovenop. Ik heb de vrouw die je maar één keer in je leven tegenkomt en met Ekseption ga ik weer de bühne op'. Voor Rick van der Linden valt er met het leven niet te spotten. 'Ik besef dat één leven niet lang genoeg is om dát te bereiken wat ik wíl bereiken'. Z'n nieuwste cd heet dan ook 'Vivace', levendig.
door Gijsbert Spierenburg
Voor het Hilton heeft hij geen bloemen neergelegd. Geroerd was Rick van der Linden niet door de dood van z'n ex-collega, eerder verwonderd. Aan een heiligverklaring doet deze Nederlander niet mee. "Als u het mij niet kwalijk neemt, laat ik dat liever over aan Chabot. Die gaat nu ook goed met z'n boekje".
De spil van Ekseption heeft meer met Bach dan met Brood. "Die man was pas een genie, op muzikaal gebied zó progressief en tegelijkertijd zó onbegrepen. Ik ben de grootste Bach-fan die er rondloopt. Bach heeft zo veel geschreven en zo'n prachtig oeuvre nagelaten. Hij is straatarm gestorven. Nee, van een hotel is hij niet afgesprongen. Die eer gunde hij de minderbedeelden".
Arme Herman.
"Brood heeft er zelf voor gekozen. Maar verder: laten we eerlijk zijn, het was gewoon de gimmick die veel mensen aansprak. Want als je mij gaat vertellen dat hij een fantastische muzikant was, heb je een gaatje in je hoofd. Piano spelen kon hij niet en zingen ook niet. Het was de hele entourage er omheen die het 'm deed. Hij maakte van zichzelf een product dat hij overigens heel knap, als een marketing-man, wist te verkopen. Dát was het. En daar zaten natuurlijk bepaalde consequenties aan vast".
"De drank en de drugs waren volgens mij niet de voornaamste redenen waarom hij uiteindelijk het bijltje erbij neer heeft gegooid. Het was de druk. Niet de drugs, maar de druk om telkens maar weer die gimmick in stand te houden. Er werd zo veel van hem verwacht, door hemzelf, door de buitenwereld. Het moest steeds gekker met het leven dat hij moest leiden. Hij schminkte zich wit voordat hij naar de tv-studio ging, alleen om er rot uit te zien. Er ging gewoon een partij witte schmink overheen en wij ondertussen maar denken: 'Jezus, wat ziet die Brood er uit, die haalt de kerst niet meer'. Maar het hoorde er allemaal bij".
"Hij is ten onder gegaan aan een overdosering van zichzelf en als je 54 bent, geeft je lichaam het uiteindelijk op. Dat kan die gimmick dan niet meer aan. Want natuurlijk heeft hij veel gebruikt, en gek genoeg accepteerden de mensen het allemaal van hem. De eerste de beste andere junk die in dezelfde staat van ontbinding verkeert, wordt door de maatschappij uitgestoten. Bij hem was het andersom. Het leek verdraaid wel of hij een soort 'role model' was".
Een tragisch einde is te veel eer? "Ik vind het egoïstisch om vrouw en kinderen achter te laten en zelf van de toren te springen. Z'n dochtertje Lola zei het treffend: 'Papa wilde alles groots doen en groots aanpakken en zo wilde hij ook het leven uitstappen'. Tamelijk shocking. Ik heb het eerder meegemaakt met een manager van me, ook zo'n kleurrijk figuur, zoon uit een rijk bankiersgeslacht, zakelijk geslaagd, hoog in de hiërarchie en op een gegeven moment zó in de wolken dat hij met een miljoenenerfenisje nog even zo nodig richting Ronnie Brunswijk in Suriname moest. Daar joeg hij de hele boel er in 'no time' doorheen. Berooid kwam hij terug. Alles op aan drank, drugs en seks. Ook die zocht het dus uit: 'the edge', het randje. Dat was zijn manier van leven. Hij huurde de duurste suite van het Amstel Hotel, om te sterven. Ja, Frits ging keurig in de doodshouding op bed liggen en goot zich vol met kininepillen".
"Wat die mensen bezielt? Jim Morrison, Jimi Hendrix, Brian Jones - noem maar op. Het is een vorm van het leven niet aankunnen. Het leven biedt genoeg, jawel. Er is zat. Het heeft alles te maken met het 'stardom'. Het is een wereld die die artiest niet kent. Hij begint ergens, maar weet niet waaráán. Hij krijgt succes. Alle dingen verschuiven. Normen en waarden veranderen. Opeens kunnen ze niet meer met beide benen op de grond blijven staan. Overschatting van zichzelf, onderschatting van de fans. Als dat allemaal gaat zweven en je komt in een totaal andere staat terecht en er is niemand die je vertelt dat je letterlijk en figuurlijk nuchter moet blijven omdat je een vak uitoefent, dan loopt het verkeerd af. Muziek zie ik als mijn grote liefde, maar uiteindelijk ook als mijn vak dat je professioneel moet uitoefenen. Als ik het niet meer aankan, stap ik er uit. Dan word ik behanger. Of slager. Vind ik net zo leuk".
Ups en downs
In 1969 werd Rick van der Linden wereldberoemd met Ekseption. De lp-groep scoorde hits als 'The fifth air', 'Adagio' en 'Peace planet'. Het muzikale wonderkind uit Haarlem was het gezicht, de organist en de componist van het ensemble. Op zijn geheel eigen wijze bewerkte hij de muziek van klassieke componisten tot overweldigende popmuziek. Later richtte hij Trace op, met Jaap van Eijk (ex-Cuby & The Blizzards) en Pierre van der Linden (ex-Focus). Het was een mooie tijd, en de idylle duurt nog altijd voort. De nieuwste cd van Ekseption is net uit: 'Vivace'. Er zijn er al 32.000 van verkocht.
"Natuurlijk heb ik ook ups en downs gekend. Periodes dat het even niet meer gaat zoals je wilt dat het gaat. Periodes dat je keihard moet werken om er weer bovenop te komen. Dat je je rug moet rechten en keihard overtuigd moet blijven van je eigen kunnen. Weten wat je te bieden hebt. Jezelf niet te hoog, maar ook niet te laag inschatten. Je afvragen: waar ben ik mee bezig, wat zijn we aan het doen? En als je dat niet kunt overzien, stop er dan maar mee, want dan wordt het je ondergang. Het vak is daarvoor te hard. Altijd maar weer origineel promotie doen. Altijd maar weer origineel tevoorschijn komen. Altijd maar weer vernieuwen. Altijd maar weer een nieuwe plaat maken die nóg beter moet verkopen. Ik ben 54, ik zit 35 jaar in het vak en ik kan je zeggen dat het een aardige opgave is zo af en toe".
"Het vak is te hard en bovendien is er te veel verleiding. Ook ik heb me wel eens laten meeslepen. Ik zou liegen als ik zou zeggen dat bij mij alles van een leien dakje is gegaan. De vlammen van de hel hebben ook mij geraakt. Ik was namelijk ook die idioot opgetuigde kerstboom die op een zeker ogenblik trouwde met Penny de Jager van 'AVRO's toppop'. Dat kón natuurlijk helemaal niet. Dat is ook gebleken: het ging faliekant mis. Na veertien jaar huwelijk begreep ik er eerlijk gezegd nóg geen donder van wat ik had gedaan. Ik ga niet op de détails in. Laten we het er maar ophouden dat er een aantal onfrisse dingen gebeurde, op basis waarvan ik haar ten slotte vriendelijk heb verzocht het pand te verlaten. Zonder wroeging overigens. Als iets geen waarde heeft gehad, is dat ook niet zo moeilijk".
"Getrouwd zijn met De Jager betekende voor mij alleen maar over de wereld reizen. Ik heb alleen maar toernees gemaakt. Ik was nooit thuis. Ging ik het nest in, dan schoof zij er uit, want dan moest zij weer aan het werk, dansen, door het hele land. Appeltjes plukken noemden wij het dan maar. Ze liet acht ton belastingschuld achter bij onze scheiding en ik stonk er ook nog eens voor een kwart miljoen in. Kijk, dat zijn dan die momenten en die dagen waarop je de kans loopt dat je in zo'n put belandt waar je niet meer uitkomt".
Diabetes
"Gelukkig verkeer ik in de omstandigheid dat ik vrij nuchter ben opgevoed. De zelfdiscipline in de klassieke muziek is er bij mij werkelijk ingeramd. Ik ben opgeleid door mentoren die echt niets van me heel lieten, en als je dan conservatorium cum laude slaagt in orgel, piano, harmonie en contrapunt, mag je zeggen dat je een ondergrond hebt. Ik draai er niet omheen: zonder die opvoeding was ik er allang aan onderdoor gegaan".
Ook lichamelijk werd de musicus zwaar beproefd: diabetes. "Suikerziekte is voor dit vak een ramp. Je kunt niet meer tot diep in de nacht optreden. Je moet je in acht nemen. Je moet regelmatig gaan leven en gaan eten, gezond eten. Dat was dus de volgende dreun die ik kreeg. Ik was gewoon aan de beurt".
De bril gaat even af. "Ik weet wat er aan de hand is: de bloedsomloop slibt dicht in mijn voeten, mijn nieren, mijn ogen. Bij deze ziekte is dat vaste prik. Mijn voeten zijn nog prima. Wat mijn nieren betreft, is mijn vooruitzicht een transplantatie. En aan mijn ogen ben ik inmiddels geopereerd. Ik had geen keus, anders zou ik gegarandeerd blind zijn geworden. Een glasvochtoperatie en een staaroperatie aan beide ogen. Dat waren er bij mekaar dus vier, en dat vind ik wel genoeg voorlopig".
"Het is twee jaar geleden. Ik woog nog maar 47 kilo. Ik ben zó ziek geweest, ach man. Het is echt een jaar geweest van bed naar rolstoel en van rolstoel naar bed. Maar het voordeel was wel dat ik zo de tijd had om te componeren. Ik ga natuurlijk nooit stil zitten in zo'n periode. Ik heb bergen materiaal geschreven. Het is het enige dat je kunt doen als je niet mobiel bent. Een toetsenbord en een opname-apparaatje, dan kom ik er wel uit".
Het hoogste
Het leven is soms tegelijkertijd een leven en een hel. "Ik kan weer zien. Ik kan weer autorijden. Ik zie mijn toetsen weer. Zeventig procent van mijn gezichtsvermogen hebben ze kunnen behouden. Was er niks gebeurd, dan was ik blind geworden en had ik Inèz, mijn lieve vrouw, nooit meer kunnen zien. In het ziekenhuis - als je dan hoort dat het licht uitgaat, ben je ten einde raad. En dat voor een muzikant. Het betekent nooit meer je muziekpapier kunnen zien, nooit meer je toetsen kunnen zien. Dat is even slikken".
"Er stond in de kapel van het ziekenhuis een prachtig mooi pijporgeltje. Ik zat daar elke avond achter. Elke avond zat ik daar te spelen, terwijl ik door al die lappen voor m'n ogen geen toets meer zag. Alles moest op het gevoel. Ik ben niet overdadig gelovig, maar muziek maken is voor mij bidden, en dat heb ik in het ziekenhuis heel veel gedaan. Bach spelen en hopen dat het regelrecht de hemel in gaat. En dat is schijnbaar gebeurd".
Musiceren is het hoogste, zegt de grondlegger van Ekseption. "Ik heb het mooiste vak van de wereld, en 24 uur per dag ben ik ermee bezig, bijna m'n hele leven lang al. Ik was twee toen ik door mijn vader naast de piano werd gezet. Mijn vader moest spelen, anders hield ik mijn kop niet. Ik schreeuwde de hele boel bij mekaar, totdat die een pianoconcert van Johann Sebastian Bach begon te spelen".
Tussen nu en de dood ligt de toekomst. Met het leven valt niet te spotten. "Ik ben 54, net als Brood, maar ik heb het gevoel dat ik pas begin. Ik ben er weer. Ik ben er weer bovenop. Ik heb de vrouw die je maar één keer in je leven tegenkomt, ik ga de bühne weer op én ik heb nog een groot verlangen: een nog betere staat van perfectie als musicus. Ik besef bij dat alles dat één leven niet lang genoeg is om dát te bereiken wat ik wíl bereiken".
"Ik heb altijd de beste willen worden in mijn vakgebied en vooral heb ik apart willen zijn. Muziek is een uitingsvorm waarvan ik alles wil weten, of het nu klassieke muziek is, popmuziek, jazzmuziek, filmmuziek, cabaretmuziek of nachtclubmuziek. Elke soort muziek heeft z'n waarde, en wie dat alles bij elkaar veegt, krijgt Ekseption, en dat ben ik. Dat is de vloek die op mij rust. Want waar ik ook ga of sta, ik draag het overal met me mee. Ik kan mezelf niet verloochenen".
© Sijthoff Pers b.v